هستی شناسی در فناوری اطلاعات (قسمت اول)

آشنایی با هستی شناسی

هر انسان به فراخور محیطی که در آن قرار دارد، نسبت به اشیای پیرامون خود شناخت پیدا می‌کند و این اشیا را به صورت تلویحی دسته‌بندی کرده و روابط بین آن‌ها را مشخص می‌کند. به عبارت غیر دقیق، به شناختی که شخص از پیرامون خود به‌دست می‌آورد هستی‌شناسی گفته می‌شود.

معمولا انسان ها محیط اطراف خود را دسته بندی میکند تا بهتر محیط خود را بشناسدمانند: یک کارمند بانک
دسته بندی هایی که در ذهن این کارمند شکل می گیرد: مشتری - حساب بانکی ، همکاران و …
یا یک دانشجو
دسته بندی های ذهنی دانشجوی: استاد - گروه - درس - هم کلاسی
و بسیاری مثال های دیگر
به شناختی که این افراد از محیط اطراف خود به دست می آورند هستی شناسی می گویند.

به طور کلی هستی شناسی (Ontology) یعنی مطالعه در رابطه با موجودیت اشیا در جهان و ارتباطاتی که آنها با یکدیگر دارند. همچنین شامل جزئیات ساختار سلسله مراتبی این اشیا می شود. همین طور در رابطه با دسته بندی اشیا با توجه به شباهت و تفاوت های آنها نسبت به یکدیگر صحبت می کند .
موجودیت به چیزی می گویم که وجود دارد، حالا این موجودیت می تواند انتزاعی باشد یا واقعی باشد، فیزیکی باشد یا غیر فیزیکی باشد. این مفاهیم در واقع تفاوت را ببین موجودیت و کیفیت آنها برقرار می کند. موجودیت می تواند یک موجودیت مشخص یا یک مفهوم انتزاعی باشد که وجود آن شی را توضیح می دهد و نه کیفیت های مرتبط با آن را. موجودیت ها بلوکهای ساختمانی اصلی در ساختار آنتولوژی محسوب می شود که فرهنگ لغات یا مجموعه لغات یک آنتولوژی را تعریف می کند.

فیلسوف ها از مفهوم آنتولوژی برای مطرح کردن پرسش های چالش برانگیز در رابطه با ارائه تئوری ها و مدل ها و همچنین درک بهتر هستی شناسانه جهان استفاده می کنند. سوالاتی از قبیل:
اجزای زیربنایی و اساسی جهان چه هستند؟
این اجزا چگونه به یکدیگر مرتبط هستند؟

نظرات فلاسفه در مورد هستی شناسی:
ارسطو :
اصالت وجود از جوهر وجود جداست
ارسطو برای دنیای پیرامون خود دسته بندی درست کرد: وجود ، کیفیت ، کمیت ، ارتباط ، عمل و ...

کانت:
دسته بندی هستی از نظر کانت: کمیت ، کیفیت ، ارتباط ، وجه

به طور کلی و خلاصه می توان هستی شناسی از نظر فلسفی را در شعر زیر خلاصه کرد:

روزها فکر من این است و همه شب سخنم         که چرا غافل از احوال دل خویشتنم از کجا آمده‌ام آمدنم بهر چه بود    به کجا می‌روم آخر ننمایی وطنم

در قسمت دوم این مطلب به هستی شناسی در علوم کامپیوتر خواهم پرداخت.